Lời Kể Của Một Tử Tù

1.

Sau khi tốt nghiệp đại học năm 2005, tôi được phân đến khoa cải huấn của một nhà tù nam ở một vùng miền núi phía tây nam Trung Quốc và trở thành cố vấn tâm lý.

Công việc hàng ngày của tôi là giáo dục tâm lý cho tù nhân, giúp họ điều chỉnh tâm lý lệch lạc của mình để có thể cải tạo tốt hơn.

Có một tù nhân tên là Trần Nguyên, vốn dĩ không phải là đối tượng trọng điểm của tôi. Anh ta bị kết án tử hình treo vì tội cố ý giet người, và đã thụ án được hơn một năm.

Biểu hiện ở mức trung bình, cũng không được tính là tích cực, nhưng anh ta rất nghe lời, lại không bao giờ gây gổ với tù nhân khác.

Ngày thường hắn rất ít nói, ở trong môi trường nhà tù hỗn độn phức tạp, không hề có cảm giác tồn tại. Chỉ cần anh ta an phận thêm vài tháng nữa, Trần Nguyên có thể vượt qua thời gian quản chế và được giảm án xuống tù chung thân.

Nhưng biến cố đã xảy ra.

Cách đây một thời gian, Trần Nguyên bất ngờ tấn công bạn tù một cách thô bạo, đơn phương thực hiện hành vi bạo lực. Hắn liên tục đấm vào những chỗ chí mạng, kết quả tù nhân đó chet trong vòng mười giây.

Các nhân viên cảnh sát đang làm nhiệm vụ không phản ứng kịp thời. Biểu hiện ngoan ngoãn của hắn thường ngày gần như khiến mọi người quên mất Trần Nguyên là một tội phạm giet người không ghê tay.

Hắn được nhận ân xá hai năm là nhờ vào sự gian xảo của luật sự. Nhưng hiện tại Trần Nguyên cũng đã gặp được cái kết mà hắn xứng đáng nhận được.

Đối với tử hình treo, nếu phạm nhân cố tình phạm tội trong thời gian quản chế và tình tiết nghiêm trọng thì sẽ bỏ án treo và ngay lập tức tử hình. Sau khi tuyên án, chúng tôi đã thông báo trước cho tù nhân một ngày. Trần Nguyên được biết 24 giờ cuối cùng của cuộc đời hắn đã được an bài rõ ràng.

Ngày mai, hắn có thể gặp người thân, tắm rửa sảng khoái, ăn một bữa ngon, được tư vấn tâm lý, sau đó được xác định danh tính và đưa đi xử tử.

Trần Nguyên lộ ra vẻ mặt kỳ quái, không nói gì.

Tôi hỏi: “Anh có câu hỏi nào không?”

“Không.”

2.

Ngày hôm sau, Trần Nguyên bị đưa đến nhà tù tử hình, tôi với tư cách là cố vấn tâm lý cũng phải đi cùng hắn.

Có thể sắp xếp một cuộc gặp với người nhà trước khi hành quyết, nhưng Trần Nguyên là trẻ mồ côi và không có người thân nào cả. Trước đây chưa có ai đến thăm hắn và bây giờ cũng không có ai nói lời tạm biệt với hắn.

Người duy nhất Trần Nguyên tiếp xúc là một người bạn nam tên là Hạ Văn Hi. Họ gửi thư cho nhau hai tháng một lần.

Thư của từ tù phải được kiểm tra trước khi gửi để đảm bảo nội dung không có vấn đề gì. Trần Nguyên đã viết một bức thư để hỏi thăm đối phương và gia đình anh ta thế nào, và bên kia sẽ trả lời rất chi tiết tỉ mỉ.

Nội dung bức thư không có gì kỳ lạ, nhưng giữa những dòng chữ có điều gì đó bất bình thường.

Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, các đồng nghiệp trong phòng thư của tôi phát hiện ra trong đó là sự thân mật tinh tế, không giống những người bạn bình thường. Từ đó họ đi đến một kết luận gây sốc.

Nhưng người bạn thân Hạ Văn Hi này chưa bao giờ xuất hiện trong phòng thăm. Bức thư hồi âm cuối cùng khá đặc biệt, nó được viết bởi vợ của Hạ Văn Hi.

Cô ấy phát hiện ra manh mối và viết một lá thư hỏi Trần Nguyên là ai. Sau đó chúng tôi mới biết rằng Hạ Văn Hi đã kết hôn cách đây không lâu, có lẽ đây là lý do khiến Trần Nguyên đột nhiên phát đ iên.

Bây giờ Trần Nguyên đang ngồi bệt dưới đất, bị còng tay, viết lá thư cuối cùng cho Hạ Văn Hi. Đó vẫn là những lời hỏi thăm bình thường, chỉ là có thêm câu “không cần hồi âm”.

Vẫn còn hai giờ nữa mới đến giờ hành quyết nên tôi bắt đầu tư vấn tâm lý cho Trần Nguyên.

Vẻ ngoài của Trần Nguyên trông hiền lành và có học thức, nhưng những vết sẹo và vết bỏng trên mặt lại khiến hắn tăng thêm chút nham hiểm.

Hắn ta ngồi giữa phòng giam, trông cực kỳ bình tĩnh. Tử tù dù có bướng bỉnh đến đâu thì khi đến thời khắc này cũng sẽ thường xuyên hối hận hoặc khóc lóc thảm thiết, nhưng Trần Nguyên lại cho tôi cảm giác rằng hắn ta sẽ không chet.

Tôi nói: “Trần Nguyên, còn có hai giờ, anh chuẩn bị tinh thần đi, còn muốn nói gì nữa không?”

Trần Nguyên nói: “Tôi đã là người sắp chet, nhưng vẫn có người quan tâm đến sức khỏe tinh thần của tôi. Thật là thừa thãi.”

“Đây là sự chăm sóc nhân đạo cần thiết.”

Nhưng tôi cảm thấy hắn ta thực sự không cần nó.

“Bác sĩ Lục, tôi nghe nói anh là sinh viên đứng đầu ngành tâm lý học tội phạm, nhưng bây giờ làm việc ở đây, có phải là có chút phí phạm tài năng rồi không?”

Tôi không nói nên lời trong giây lát.

Trần Nguyên tiếp tục nói: “Tôi cũng nghiên cứu tâm lý học, tâm lý học thực sự cũng không vô dụng như thế này.”

Tôi tiếp tục cuộc trò chuyện: “Vậy thì công dụng của tâm lý học mà anh nghiên cứu là gì?”

“Muốn biết?”

Hắn dừng lại một chút, ý tứ nói: ” Tôi sắp bị bắn rồi, mọi chuyện sẽ kết thúc. Kết cục này thật sự vô nghĩa. Tôi có nên đấu tranh thêm chút nữa, biết đâu có thể chuyển biến được cái kết này không?”

“Anh còn muốn lật lại phán quyết?”

“Tôi kể cho anh nghe một câu chuyện nhé, bác sĩ Lục?”

Tôi gật đầu.

“Đây là quyền của anh, tôi sẽ lắng nghe. Nhưng chúng ta không có nhiều thời gian.”

3.

Lời tường thuật của Trần Nguyên (1)

Bên ngoài là Khu hành quyết Tây Sơn, tôi rất quen thuộc với nơi này vì nhà tôi từng ở gần đó.

Bây giờ trở lại đây cũng giống như về nhà, và dường như là một kiểu “Thị tử như quy”.

Năm 1995, tôi 15 tuổi đang học lớp 2 trung học cơ sở. Mẹ tôi đưa tôi chuyển đến đây, đến ký túc xá của Nhà máy Cơ khí số 2 huyện Tây Sơn. Khu vực đó hiện đã bị bỏ hoang.

Tòa nhà ký túc xá của chúng tôi ở dãy cuối cùng, cạnh pháp trường Tây Sơn, giữa có hàng rào dây thép gai và một hàng cây tuyết tùng. Nhưng nhìn ra ngoài cửa sổ phòng, người ta vẫn có thể nhìn thấy khung cảnh pháp trường ẩn mình giữa những tán cây.

Mỗi sáng lúc sáu giờ, sau khi thức dậy, tôi sẽ dùng ống nhòm quan sát hiện trường vụ nổ súng. Sáng sớm, khi mặt trời còn chiếu sáng bên kia sườn đồi, toàn bộ pháp trường vẫn còn chìm trong ánh nắng ban mai xanh biếc, các tử tù được áp giải đến pháp trường.

Mỗi một người sống, chỉ cần đứng trên mảnh đất đó, không có ngoại lệ, đều rũ vai xuống, vẻ mặt vô hồn, như thể linh hồn đã bị chia cắt.

Khi súng đã được nạp đạn, họ chợt bừng tỉnh, một số liều mạng cầu xin sự thương xót, một số khóc lóc thảm thiết, và một số vùng vẫy bỏ chạy.

Có những người vì quá sợ hãi mà tiểu tiện không tự chủ, nhưng cuối cùng họ vẫn phải cam chịu nhận mệnh, dần dần khuất phục. Sau đó, họ quỳ xuống đất, theo hiệu lệnh, há miệng chờ phán quyết cuối cùng.

Khi tiếng súng vang lên, đàn chim giật mình bay tan tác, núi non đồng ruộng trở lại bình yên. Quá trình chờ đợi hành quyết rất mệt mỏi và cuối cùng khi diễn ra lại thật chóng vánh. Nhưng chet là chet, nằm trên đất bất động.

Dù khóc hay cười, chạy hay gây rối, cuối cùng họ vẫn nằm bất động trên mặt đất như thế, biến thành những cái x ác không hồn. Biểu cảm trên gương mặt họ rất bình thản.

Vì miệng mở rộng nên viên đạn xuyên qua sau đầu và bay ra ngoài, nên khuôn mặt không bị tổn thương quá nặng, vẫn có thể tổ chức tang lễ.

Lúc đó tôi mới 15 tuổi, sáng nào tôi cũng phải nhìn vào nơi hành quyết, tôi rất sợ nhưng lại rất muốn xem, tôi run cả người. Ù Ù, như thể phát súng là bắn vào đầu tôi.

“Hầu như ngày nào tôi cũng phải bị bắn như thế này rồi mới phải đi học. Bác sĩ Lục, trải nghiệm này có phải khá đặc biệt không?”

4.

Sau khi nghe câu chuyện của Trần Nguyên, tôi nói: “Thực sự đặc biệt. Nhà máy cơ khí số 2 Tây Sơn mà anh nhắc đến thực sự ở gần đó và đã bị bỏ hoang nhiều năm. Nhưng tôi không chắc đây có phải là trải nghiệm thực sự của anh hay không và câu chuyện này cũng có chút kỳ lạ.”

Hắn hỏi: “Kỳ lạ chỗ nào?”

“Lúc đầu anh nói là mẹ anh đưa anh đến đây, vậy là mẹ anh làm việc ở Nhà máy cơ khí số 2 Tây Sơn phải không? Tôi không tin có người mẹ nào lại để con mình phải đối mặt với cảnh tử hình. Chẳng lẽ là không để ý sao hay bà ấy không biết?”

“Không, bà ấy biết.”